Centrale coherentie

Bij centrale coherentie onderscheid je hoofdzaken van bijzaken en kom je tot een samenhangend (coherent) beeld. Je krijgt overzicht. Mensen met autisme vinden dit vaak erg moeilijk. Het kost ze (veel) tijd het te plaatje zo te puzzelen dat het beeld klopt.

Film over autisme

Een mooi voorbeeld hiervan zag ik in de film over Temple Grandin. Zij is een van de eerste dames met autisme uit Amerika, die bekend werd. In de film laat de tante van Temple haar zien wat haar kamer is, als ze voor de zomer bij haar tante gaat logeren. Ondanks dat Temple intelligent is, kon ze dit niet onthouden. Haar tante plakte een memo briefje op de deur met de tekst: kamer Temple. Dit gaf rust en het was goed. Na enige dagen werd de kamer schoongemaakt en het briefje waaide van de deur. Toen Temple later weer op de gang stond raakte ze in paniek. Waar was haar kamer? Het beeld klopte niet meer! Hoe groot die paniek kan zijn, wordt in de film heel goed in beeld gebracht.

Scannen

Een van mijn cliënten staat bij binnenkomst altijd eerst een tijdje stil op de drempel. Ze moet scannen. Wat staat er en wat moet ik hier? Het koste deze vrouw bijna een minuut om alle onderdelen te koppelen. In ons gesprek vertelde ze dat ze niet graag ging winkelen. Later bleek dat ze winkelen op zich heel leuk vindt, maar overzicht hebben was het probleem. “Als ik een kledingwinkel binnenkom, moet ik eerst puzzelen,” vertelde ze. “Waar is de kassa, waar zijn de kleedkamers, waar is de mannenkleding, waar de vrouwenkleding, wat hangt er allemaal?” Dus ging ze maar niet meer winkelen.

Inspiratie

Juist het aanpakken van deze specifieke ‘problemen’ geeft mij inspiratie. We gingen samen winkelen en liepen gearmd (i.v.m. slechte motoriek van haar) een kledingzaak binnen. Bij de ingang namen we de tijd even te scannen en ik wees haar de verschillende dingen aan. Ik voelde de spanning bij haar wegvloeien en zij genoot vervolgens van alle kleding die ze rustig kon bekijken. En nu kan ze het zelf, zonder dat ik erbij ben.

Puzzelen

Ja, dit kost tijd. Maar ik vind dat prima. Ik weet hoe het kan werken in een brein met autisme. Tijdens onze gesprekken ben ik regelmatig stil, om mijn cliënten te laten ‘puzzelen’. Maar wat nou, als je tijdens het puzzelen opnieuw informatie krijgt en je moet opschieten? Als mensen om je heen niet begrijpen dat je even tijd nodig hebt? Dan duurt het langer om het beeld duidelijk te krijgen, of je krijgt een stagnatie in je brein. Ik leer mijn cliënten hoe zie hier mee om kunnen gaan en dat ze iedereen altijd mogen vertellen dat ze even tijd nodig hebben. Hoe hun brein werkt.

Hoe doe jij dit?

Als ik bijvoorbeeld in een stad kom die ik niet ken, kijk ik naar de bordjes waar ik naar toe moet en negeer de rest. Dat geeft mij rust. Zo geef ik mijn cliënten handvatten die voor hen werken. Jij scant ook de hele dag en focust je op hoofdpunten. Hoe doe jij dit?